Էդվարդ Միլիտոնյան «Ոսկին»

Ժամանակով մի պառավ կար, ուներ չորս հավ ու մի աքաղաղ: Ահա թե ինչ փորձանք բերին հավերն ու աքաղաղը խեղճ պառավի գլխին: Մի օր հավերը կչկչալով քուջուջ էին անում ավելուկների մեջ, խոսում էին իրենց կերկուրի համից, պահապան պառավի բարությունից, երբ մեկ էլ հավերից սպիտակը զվարթ կչկչոցով իր մոտ կանչեց սևուկին, դեղնուկին, չալպտուրիկին: Նա իր ոտքի տակ սեղմել էր մի դեղնափայլ մետաղ ու կանչում էր.
-Ոսկի՜ եմ գտել, ոսկի՜:
Սևուկն ասաց՝ ոսկի է, դեղնուկն ասաց՝ չէ մի չէ, չալպտուրիկը խնդաց՝ ադամանդ է: Տեսնելով հավաքված հավերին՝ մոտեցավ աքաղաղը՝ հարցրեց.
-Էդ ի՞նչ է:
-Ոսկի,- պատասխանեց սպիտակը:
Աքաղաղը նայեց, նայեց, ուզեց ասել՝ ոսկի է, բայց վախեցավ՝ սխալվի, հավիկների մոտ և կատարը ճոճելով՝ ասաց.
-Տանենք մեր պառավին ցույց տանք:
Պառավը, թախտին նստած, ձեռնոց էր հյուսում, երբ հավիկն ու աքաղաղը ներս վազեցին, թե տե՛ս՝ ի՛նչ ենք գտել: Ծերացած աչքերով նայեց ու ոչինչ չհասկացավ.ախր խեղճը երբեք թանկարժեք ոչինչ չէր տեսել ու քթի տակ ասաց.
-Տարե՛ք մեր քաղաքի ոսկերիչի մոտ:
Հավերն ու աքաղաղը վազելով գնացին քաղաքային հրապարակում գտնվող ոսկերիչի կրպակը: Շատ բան տեսած խորամանկ ոսկերիչը տնտղեց մետաղն ու ծաղրեց հավերին, մանավանդ աքաղաղին:
-Հավի խելք ունեք, էլի, հո զոռով չի, հասարակ թիթեղ եք բերել: Բա դու գոնե աքաղաղ ես, դո՞ւ էլ չես հասկանում:
Աքաղաղը թևերը բացեց, շփոթված կմկմաց.
-Դե, ես մտածեցի, որ ոսկի չի, բայց…
-Դե այդ գցե՛ք էստեղ, հետներդ մի՛ տարեք. տեսնողները կծիծաղեն ձեզ վրա:
Սպիտակը վիրավորված նետեց մետաղը ոսկերիչի կրպակի շեմին ու փորուփոշման գնաց փքված աքաղաղի հետևից: Ճանապարհին աքաղաղը կտցահարեց սպիտակին ու շշպռեց.
-Քեզնից մեծ գործեր ես բռնում, հավությունդ արա էլի:
Իսկ ոսկերիչն այդ ժամանակ վերցրեց դեղնափայլ մետաղը, փեշով սրբեց ու ծիծաղեց.
-Հավ եք, էլի, հավ:
Բայց արի ու տես, որ թագավորի սպասավորներից մեկը կրպակի մոտով անցնելիս լսել էր հավերի ու ոսկերիչի զրույցը: Նա ամեն ինչ պատմեց թագուհու նաժիշտին, նա էլ՝ թագուհուն, թագուհին էլ՝ թագավորին: Հեծյալ զիվորները եկան, կանգնեցին կրպակի մոտ, առանց բարևի ներս մտան և ոսկերիչի թևերը ծալած՝ դրեցին ձիուն ու տարան: Թագավորը հոխորտաց.
-Ոսկերիչ ես ու հավերի՞ն ես թալանում, ավազակ, բա ո՞ւր է քո խիղճը:
Ոսկերիչը կմկմաց.
-Նրանք չգիտեին, որ սա ոսկի է, ճիշտն ասած, ես էլ էի կասկածում:
-Հարյուր անգամ մտրակե՛ք,- հրամայեց թագավորն ու նրանից խլեց ոսկու կտորը:
Հաջորդ առավոտ թագավորի մոտ բերեցին ոտքերը կապած հավերին, աքաղաղին ու խեղճ պառավին:
Թագավորը բղավեց.
-Պառա՛վ, չես կարողանում հավերիդ տիրություն անել, թողել ես քանդեն իմ իշխանության սուրբ ավերակները, թալանել են իմ պապերի հարստությունը:
-Ի՞նչ հարստություն, - վախից լեզուն կծեց հավատերը:
-Աքաղա՛ղ, տեսե՞լ է,- դիմում է թագավորը աքաղաղին:
-Տեսել է, ձերդ գերազանցություն,- միասին կչկչացին կապկպած հավերը:
-Հիմա տեսա՞ր, որ չես կարող ինձ խաբել,- հոխորտաց արքան ու հրամայեց հավերին մորթել, և որպես սարսափելի պատիժ՝ աքաղաղի կատարը կտել ու բաց թողնել:
Թագավորը հրամայեց քանդել պառավի տնակն ու փնտրել ոսկու կարասներ ու կճուճներ: Իսկ երբ քանդեցին պառավի տնակը՝ ոչինչ չգտան ու չգտան… Գիշերուզօր փորեցին, քուջուջ արեցին արքայի զինվորները, ոչինչ չգտան ու դարձան սպիտակ, սևուկ, դեղին, չալպտուրիկ հավեր: Իսկ արքան հիասթափությունից նմանվեց կատարը կտրած աքաղաղի ու ամեն առավոտ ավերակների պարիսպներից նրա սրտաճլմլիկ ծուղրուղուն էր տարածվում իշխանության վրա:  

Խոսք` Էդվարդ Միլիտոնյանի
Երաժշտություն`Լիլիթ Համբարձումյանի
Երգում է Եվա Աբրահամյանը



http://mocak.am/16005/%D5%A5%D5%BE%D5%A1-%D5%A1%D5%A2%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%B6%D5%A1%D5%BE/

Հանդիպում Էդվարդ Միլիտոնյանի հետ

ՁՈՆ ՄԱՅՐԻԿԻՆ


https://soundcloud.com/user-217908926/nzcz1d5cxajp

https://soundcloud.com/user-217908926/xmeiiljddujz

Շախմատասերները...

Բանաստեղծ Էդվարդ Միլիտոնյանի հետ հանդիպմանն ընդառաջ.
կարդում և նկարում ենք հեքիաթի հերոսներին...

Մեր յուրօրինակ էջանիշները...

Կարդում ենք...

Գարնանամուտ

Նշենիներն արթնացել,
Իրար գլխով են անում
Եվ հրճվում են, որ իրենք
Առաջինն են արթնանում:

Ձնծաղիկն է ծիծաղում
Լացակումած մի թմբից,
Կարմիր գլխիկն է հանում
Դաղձը խոնավ իր ճմբից:

Ցանկապատի մի ճեղքից
Եղինջն իր աչքն է բանում,
Ծիլը թեթև ժպիտով
Ծանր հասկ է խոստանում:

Ծանոթ խոսքեր է ասում
Լեզուն բացված մի առու,
Եվ առուները բոլոր
Ձայն են տալիս իրարու:

Գարուն, շուտով կփռես
Դու քո թևերը կանաչ,
Ու մանկիկս կթռչի
Ծիծեռնակին ընդառաջ:

Եվ ուր որ է կլսեմ
Սարյակների վեճը տաք,
Ակոսներից բարձրացող
Գոլորշու մեջ կապուտակ:

Խայտում է հողն, ու հողից
Քնքուշ ծիլերն են խայտում,
Նայում ես այդ բոլորին,
Հրճվանքից սիրտ է պայթում:

Նայում եմ այդ բոլորին,
Եվ բոլորից, բոլորից
Արթնանում է կրծքիս տակ
Պատանությունս նորից:

Համո Սահյան

ԾԻՏԻԿԻ ՕՐՈՐՔԸ

Կախված է ճյուղքից ճոճը ծիտիկի.
Փըչի՛, հովիկ, փըչի՛,
Ճոճն օրորվի, տանի բերի
Նանի՜, ծիտիկ, նանի՜։

Ծիտիկը անուշ երազ է տեսնում.
Փըչի՛, հովիկ, փըչի՛,
Ճոճն օրորվի, տանի բերի.
Նանի՜, ծիտիկ, նանի՜։
Բայց տես, ծիտիկը քընից չըզարթնի.

Կամա՛ց փըչի, կամա՛ց,
Ճոճն էլ զգույշ տանի բերի,
Նանի՜, ծիտիկ, նանի՜։

ԳՐԻՉ

Ի՞նչ կըլինի, ասա՛, գրիչ,
Ինձ էլ սիրես գոնե մի քիչ։
Ինչո՞ւ իմ մեծ քրոջ ձեռքին
Գրում ես միշտ վարժ ու կարգին.

Իսկ իմ ձեռքին խազմըզում ես
Սև ագռավի ճանկերի պես։
Ես քեզ վատ բան ի՞նչ եմ արել։
Ե՛կ, խնդրում եմ՝ ինձ համար էլ
Գրի էնպես արագ-արագ,

Էնպես ուղիղ, սիրուն, բարակ։
Գրիչը լուռ լըսում, լըսում,
Ճըռճըռում է ու խազմըզում,
Բայց այս անգամ արդեն կարծես,
Փոքրիկ ծտի ճանկերի պես։

ՄԱՐՏ

Ա՜խ, է՜սպես էլ գիժ ամիս.
Մարդու հանգիստ չի տալիս։
Էսօր ուրախ օր կանի,
Վաղը անձրև ու քամի.

Առավոտը պայծառ օդ,
Կեսօրը մութ ու ամպոտ։
Մին հագնում է սպիտակ,
Մին կանաչին է տալիս.
Մի օր ցուրտ է, մի օր տաք,

Մին խնդում է, մին լալիս…
Ա՛խ, է՜սպես էլ գիժ ամիս։

ԲԶԵԶԻ ԴՊՐՈՑԸ

Վարպետ Բըզեզն ամռան մի օր
Դըպրոց բացեց մեծ ծառի տակ
Ու հավաքեց թիթեռ, ճանճ, բոռ,
Մըժեղ, մըրջյուն, մըլակ, մոծակ…

— Գիտե՞ք, ասավ, իմ փոքրիկներ,
Պիտի սովրեք, սովրեք անվերջ,
Որ իմանաք ինչ է ձեզ պետք,
Ինչ կա ձեր շուրջն ու կյանքի մեջ։

Պիտի սովրեք, սովրեք էնքան,

Մինչև դառնաք ինձ պես վարպետ։
Դե նըստեցեք հիմի հանդարտ,
Ինչ որ կասեմ՝ կըրկնեք ինձ հետ։

Ա. Անթառամ, Բ. Բարձմենակ.
Գ. Գաղտիկուռ, Դ. Դըդում…

Է՜յ, դու մորե՜խ, դեսն ականջ դիր,
Ի՞նչ ես էդտեղ կըտըրտում։

Ե. Երիցուկ, Զ. Զանազան,
Է. էշխըրտուկ, Ը. Ընկուզ…
Մի՛ աղմըկեք, հանաք հո չի՞.

Թիթե՛ռ, հանգի՛ստ, մոծակ, սո՛ւս։

Մի՛ խառնըվեք, չեմ սիրում ես
Էդպես աղմուկ, աղաղակ։
Թ. Թըրթընջուկ, Ժ. Ժախ ու բոխ,
Ի. Իշառվույտ, Լ. Լեղակ։

Խ. Խընձորուկ, Ծ. Ծիրան,
Կ. Կըռոթուկ, Հ. Հաղարջ…
― Տե՛ս, վարժապետ, էս մըլակին,
Ինձ ասում է՝ սարի արջ։

— Ա՛յ տղա, է՜յ, չեն հայհոյիլ։

Տըզզան հիմար անասուն…
Ձ. Ձըմերուկ, Ղ. Ղանձլամեր,
Ճ. Ճարճատուկ, Մ. Մասուր։

Դու, է՜յ ծըղրիդ, ո՞նց ես նըստել.
Գըլուխդ— ետ, մեջքըդ— դուրս։

Յ. Յունապի, Ն. Նունուֆար,
Շ. Շագանակ, Ո. Ողկույզ։

— Վա՜յ, էս ինչե՜ր կան՝ դասերում.
Ողկույզը ես շատ եմ սիրում…
— Իսկ ես կաղամբ կուտե՜մ, կուտե՜մ…

— Իսկ ես՝ ծիրան… — իսկ ես՝ կոտեմ…

Ձեզ չեն հարցնում՝ ի՛նչ կուտեք դուք
Քընաթաթախ՝ առտեհան։
Չ. Չինարի, Պ. Պատատուկ
Ջ. Ջըրկոտեմ, Ռ. Ռեհան։

Ս. Սերկևիլ, Վ. Վարդենի,
Տ. Տերեփուկ, Ց․ Ցաքի…
Ո՜ւհ, մարդ քարից պիտի լինի,
Ձեր մեջ գըլուխ կըճաքի։

Փ. Փըրփըրրուկ. Ք. Քարասոխ,

Օ. Օֆ, պըրծանք վերջապես…
Դե գնացեք, վաղը կգաք
Անգիր արած ջըրի պես։—

Ու հավաքած թիթեռ, ճանճ, բոռ,
Մըժեղ, մըրջյուն, մըլակ, մոծակ,

Վարպետ Բըզեզն՝ ամառն էսպես
Դաս էր տալիս մի ծառի տակ։

ՄԻ ԲԱՑ ՆԱՄԱԿ ԱՄԵՆՔԻՆ

Դաշտ ու անտառ, գյուղի ճամփան
Ծածկըվել է մի թիզ ձյունով.
Էլ չի ճարվում ուտելու բան,
Ո՞վ է տեսել էս տեսակ սով.

Ոչ մի ցորեն, ոչ մի հատիկ…
Խնդրում ենք ձեզ, բարի մարդիկ,
Աստծու սիրուն, մի կըտոր հաց,
Կոտորվեցինք, մեռանք սոված։

Շուտով կըգան օրեր գարնան,

Մենք ձեզ համար կերգենք զըվարթ,
Ու փոխարեն ձեր լավության
Ձեր պարտեզը, այգին ու արտ
Կըմաքրենք մենք թըրթուրներից,
Ճիճուներից ու որդերից.

Միայն հիմի մի կտոր հաց,
Կոտորվեցինք, մեռանք սոված։

Մի խումբ ծտերի կողմից՝

Ծիտիկ Ճնճղուկյան

Հ. Թումանյան

Էջանիշ Խոզուկ, պատրաստում ենք մեր ձեռքերով

Էջանիշ Խոզուկ, պատրաստում ենք մեր ձեռքերով

ՀԵՂԻՆԱԿ ADMIN · 01. 30.2015

Այս գեղեցիկ էջանիշը պատրաստելը երեխայի համար կդառնա հաճելի զբաղմունք, բացի այդ, կարթնացնի սեր գրքի հանդեպ, նա կցանկանա կարդալ ևս մեկ էջ, որպեսզի տեղափոխի պատկերազարդ էջանիշը:

Պատրաստման եղանակը՝ լուսանկարներով:

http://tzuk.am/wp-content/uploads/2015/01/c2b517.jpg

Մարտի 21-25-ը մեզ մոտ ստուգատեսային ուսուցման շաբաթ է,
ահա երկարացված օրվա մեր ծրագիրը

Առջևում մեր ամենասիրելի տոներից մեկն է`
Հարության տոնին ընդառաջ

ԴԵՍԻՑ-ԴԵՆԻ Զատկին հավկիթները զարդարելու հեշտ ու յուրօրինակ տարբերակներ Թե ինչպես կարմիր ներկել Սուրբ Զատկի հավկիթները գիտեն, թերևս, բոլորը: Ավանդական մի շարք միջոցներ կան, որոնք օգնում են ստանալ օրվա խորհուրդը կարմիր ձվիկների միջոցով: Դրանցից է, օրինակ, ձուն եփելիս սոխի կեղև ավելացնելը, ընդ որում, որքան շատ կեղև ու քիչ ձու, այնքան՝ ավելի վառ կարմիր գունավորում: Մյուս հայտնի ձևն էլ արհեստական ներկերի օգտագործումն է: Իսկ մենք Ձեզ ենք առաջարկում փոքր-ինչ ավելի ժամանակակից դիզայն Զատկի տոնին պատրաստվելու համար: Նախ մի քանի գաղտնիք... Կարելի է զարդարել ոչ միայն եփած ձուն, այլև դրա դատարկ կեղևը: Այո, այո, ամեն ինչ ճիշտ է. հնարավոր է հավկիթի ներսի պարունակությունը դուրս հանել այնպես, որ կեղևը չտուժի: Դրա համար ուղղակի ձվի երկու սուր ծայրերին փոքր անցքեր բացեք ասեղի միջոցով և թույլ տվեք, որ հեղուկ մասը ծորա: Ահա և վերջ: Մնում է միայն զարդարել և մենք կունենանք ոչ միայն գեղեցիկ հավկիթներ, այլև հետաքրքիր նվերներ' Զատկի տոնին բարեկամներին ուրախացնելու համար: Զարդարելու համար, իհարկե, պետք կլինի սոսինձ. համաձա՞յն եք: Մի շտապեք. սոսնձի փոխարեն կարելի է օգտագործել ձվի սպիտակուց: Սա, անշուշտ, այն դեպքում, եթե աշխատում եք եփած ձվի հետ, որը հետո ուտելու են. սոսինձը կարող է վտանգավոր լինել: Անցնենք գործի: Վերցրեք հետաքրքիր նախշերով անձեռոցիկներ և զգուշորեն կտրատեք նախշերը, ապա դրանք սպիտակուցի միջոցով կպցրեք հավկիթներին: Դուք կստանաք հետաքրքիր, գարնանային պատկեր: Անչափ գեղեցիկ ձվիկ կարելի է ստանալ տարբեր գույների ներկված ձվերի կեղևների փշրանքներից: Այդ խայտաբղետ կտորտանքները կպցնելով մեկ այլ ձվիկի' կստանաք չկրկնվող մոդել: Կարելի է օգտագործել նաև գույնզգույն թելեր: Չմոռանանք նաև արդեն մեկ շաբաթ առաջ աճեցրած ու պատրաստած խոտերի մասին: Եթե դրանք տեղավորեք մեկ ձվիկի համար նախատեսված ամանների մեջ, ապա հավկիթն առանձնակի զարդարման կարիք չի ունենա: Բավական կլինի նրա բնական գեղեցկությունը:

http://ladynews.am/arm/news/609/zatkin-havkitnery-zardarelu-hesht-u-yurorinak-tarberakner/

Մեր հետաքրքրասեր առաջին դասարանցիները ...

https://sebastaciradio.wordpress.com/2016/03/17/%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%BC%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B8/

4-րդ և 5-րդ դասարանցիները
ՉԱՐԵՆՑԻ հետ

ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑ | Ռուբայիներ

Գիրք իմացության

Ապրում ես, շնչում ես, դու դեռ կաս — բայց ամե՛ն վայրկյան դու ա՜յլ ես.
Անցյալ է դառնում քո ներկան— ու ամե՛ն վայրկյան դու ա՛յլ ես.
Բայց ներկան քո— հո՛ւնտ է գալիքի՝ մեռնելով— նա սնում է գալիքը,
Եվ այսպես— տևում ես դու երկար,— ու ամե՛ն վայրկյան դու ա՜յլ ես։

II
Քո ամեն ակնթարթը մի սերմ է,
Որ կրում է իր մեջ իր մահը.
Բայց հոգին քո— խնդուն ու անահ է
Եվ մի՛շտ խանդավառ է ու ջերմ է։

III
Նա թե՛ կյանք է, թե՛ մահ.— ակնթարթը.
Անհատնում հատնում է, վառք է.—
Եվ այսպես՝ մշտատև է աշխարքը.
Անդադար թարթում է— ու անթարթ է։

IV
Նա հոսում է, ալիք առ ալիք,
Եվ ամեն վայրկյան— այն չէ՛,
Եվ ամեն մի վայրկյանը— հնչեղ
Ներկա է, անցյալ— ու գալիք։

V
Ես քեզ ո՞նց, քեզ ո՞նց հասկանամ,
Ես քեզ ո՞նց ամփոփեմ ուղեղում իմ,
Երբ չեկած՝ դու արդե՛ն իսկ չկաս,
Բայց հար դու լինում ես— ու տևում ես:

VI
Անցնում է, հոսում է, վարար է,
Ելնում է, սուզվում անդադար,
Մշտապես մեռնում է— ու հար է.
Մշտապես ու հար — անկատար։

VII
Օ, խմի՛ր, խմի՛ր դու ագահ.
Օ, խմի՛ր անդադար այս հատնումը.
Կորածը— իրեն նա գտնում է,
Եվ իր այդ գտնումով — չկա։

VIII
Այս գետը,— նայի՛ր,— նա հոսում է,
Քեզ թվում է թեկուզ անփոփոխ:
Իսկ քո փառքը, հիմար, երազում է—
Հավերժական կոթող։

IX
Էյ, դո՛ւ, իմաստո՛ւն վարպետ,
Որ տաշում ես, տաշում այդ քարերը.
Քո ամե՛ն մի, ամե՛ն մի զարկին
Իր նիշը արդեն նա դրել է։

X
Նա կրկին ասում է.— «Գարունը
Ծաղկելու է էգուց վարդերով իր»։
Սակայն ո՞ր արևն է հուրհուրում այդ
Եվ ո՞վ է այդ նո՜ր արտևորը…

XI
Վերցնում ես քարը— մտածում ես.
«Հետքեր է կրում նա ջրի» —
Բայց չէ՞ որ այդ նո՛ւյն վայրկյանին հենց
Իմ վրա դու քո ձեռքը դրիր։

XII
Մի անցորդ անցավ քաղաքից այս
Ու գնաց, ու չեկավ նա ետ։
Եվ քաղաքը— կրկի՛ն գեղեցիկ է,
Նայում եմ նրան— թեև ե՛ս։

XIII
Դու ամե՛ն վայրկյան քեզ ժխտում ես
Ու այդպես ժխտելով՝ հաստատում.
Պարտըվում ես դու քեզ ու հաղթում ես,
Սակայն մի՛շտ՝ այդ դո՛ւ ես — ու դո՛ւ:

XIV
Անտառը թափում է իր սաղարթը,
Անտառում հատնում է ու վատնում,
Բայց նայի՛ր— ինչքա՜ն նա զվարթ է,
Ինչքան նո՜ր է— ու մի՛շտ անհատնում։

XV
Դու ոսկի գրիչ ունես, դու այնպես իմաստո՛ւն ես,
Ինքդ քեզ հրաժեշտ ես ասում, ինքդ քեզ կրկի՛ն ընդունում ես,
Գիտես, որ՝ լինելով է լինում, հատնելով է անհատնում այս տունը—
Եվ մի՛շտ ծիծաղկուն է հոգիդ ու սիրտդ՝ մշտապես խնդո՛ւն է։

XVI
Թե կտոր տեսնես մի ամպի— ասա՝ սա ուրի՜շ է արդեն.
Թե նստես, թե իջնես թամբից— ասա՝ սա ուրի՜շ է արդեն,
Վերադարձը դարձ չէ այլևս և ո՛չ էլ կրկնություն հնի,
Քո անցած ամե՛ն մի ճամփին ասա՝ սա ուրի՛շ է արդեն։

XVII
Նա գնաց ու կրկին եկավ— երեկվա իմ սիրած սիրեկանը,
Բայց տեսա, որ արդեն չկա— երեկվա իմ սիրած սիրեկանը։
Կանգնած է մի երրո՛րդը դեմս.— այդ նա չէ՛ այլևս, նա չէ՛.—
Եկած է— ու կարծես չեկած— երեկվա իմ սիրած սիրեկանը։

XVIII
Երկնքից թռչում է մի թռչուն.— քո ներկա՞ն է այն, բարեկա՛մս,
Ինքն իրեն ժխտող մի հնչյուն.— քո ներկա՞ն է այն, բարեկա՛մս.
Նա գնաց— ու կրկին դարձավ.— այդ նա՞ է արդյոք, թե ուրի՞շը…
Դու նրան էլ չե՛ս ճանաչում… քո ներկա՛ն է այն, բարեկամս:

XIX
Դու մի օր աչքերըդ կփակես, որ ուրիշը քո տեղ գոյանա.
Կգնաս, կանցնես աշխարքից, որ ուրիշը քո տեղ գոյանա։
— Այն դո՛ւ ես, իմաստո՛ւն, այն դո՛ւ,— բայց արդեն դարձած մի ուրիշ.
Հաստատեց, ժխտելով նա քեզ, որ ուրիշը քո տեղ գոյանա։

XX
Ինչ թո՜ւնդ է քո գինին, իմաստո՛ւն, նրանից իմ հոգին հարբում է.
Դա գինի՞ է, թե խո՞սք է ազդու, նրանից իմ հոգին հարբում է.
Խմելո՛ւ ես, մահով իմ սերած, խմելու ես դու է՛լ այս գինին,
Եթե այս պարտեզը գաս դու.— նրանից իմ հոգին հարբում է։

XXI
Դու քսում ես հոնքերիդ սուրմա — դու անհոգ ես.
Ինչո՞ւ է տրտնջում զուր նա— դու անհոգ ես.
Ես գիտեմ թե՛ տրտունջը նրա, թե՛ քո այդ պայծառ խնդությունը
Տո՛ւր դու ինձ մանկություն, տուր մա՛հ,— դու անհոգ ես։

XXII
Դու ինքդ քո մեջ միասիրտ.— ինչ որ կաս՝ նա կա ու այդպե՛ս է.
Դու տրվում ես մեզ մի՛շտ միասին.— ինչ որ կաս՝ նա կա ու այդպե՜ս է.
Բացվում ես, լինում, գոյանում— հառնելով հենց ի՛նքդ քո դեմ՝
Պատմում ես մի՛շտ քո մասին.— ինչ որ կաս՝ նա կա ու այդպե՛ս է:

XXIII
Ախ, նայե՛ք, այդ մարդը, այդ հիմարը.— նա տեսնում է լոկ այն, ինչ տեսնում է.
Հավատում է նա, որ սա քար է. նա տեսնում է լոկ այն, ինչ տեսնում է
Դու ծաղրիր նրան, իմաստո՛ւն, դու տեսնում ես աճումն ու ընթացքը
Եվ գիտես, որ ընթացք է աշխարհը,— նա տեսնում է լոկ այն, ինչ տեսնում է։

XXIV
Այդ կապիկը՝ ձեռքին հայելի — նա կարծում է՝ արդեն իմաստուն է.
Ժպտում է հայելուն նայելիս — նա կարծում է՝ արդեն իմաստուն է.
Ախ, նայեք՝ ինչպե՜ս է սեղմել նա փայլուն ապակու այդ կտորը.
Իր միրաժն է տեսել նա էլի — և կարծում է՝ արդեն իմաստուն է։

XXV
Այդ դերվիշը — տեսե՛ք՝ նա նստած ուզում է ըմբռնի ու հասնի,
Իր մտքի թևերին վստահ ուզում է ըմբռնի ու հասնի.
Նա կարծում է, որ փոխվում է ամբողջը, և իր միտքն է միայն, որ կայուն է,—
Եվ այդպես՝ անշարժ ու հաստատ՝ նա ուզում է ըմբռնի ու հասնի…

XXVI
Դու ասիր՝ նայել, հասկանալ ու սուզվել, դառնալ անէ.—
Նա ասաց՝ լինել, կատարել, ներծծել հուրեր ու շողեր։
Դու ասիր՝ ամփոփել ամբողջը, հաշտըվել ու խաղաղ լինել,—
Նա ասաց՝ ամբողջի՛ն տիրանալ, որպեսզի ամբողջը — փոխել։

XXVII
Դու ասիր՝ անէ՛ է ամբողջը, աչքերիդ իջած մի շղա՛րշ է.
Դու գերի՛ ես, մա՛րդ, ուղեղիդ, ուղեղիդ անէ վանդակին։—
Նա անդուլ պնդում համարեց թե ուղեղը այդ, թե շղարշը—
Եվ ելավ, որ փոխի այդ շղարշը — և մահին խնդաց խնդագին։

XXVIII
Նա կուզեր, որ լինի անէ,
Որ թվա լոկ, լոկ լինի հարց,
Բայց կանգնած է նա, ահա տե՛ս—
Մշտածուփ, մշտափոխ ու կարծր։

XXIX
Թե արևը այրում ու կիզում է — նա ասում է՝ ո՞ւր է իմ կամքը.
Ամեն ինչ անհաստատ ու հոսուն է. նա ասում է՝ ո՞ւր է իմ կամքը.
Օ, գիտե՛ս դու աշխարհի լեզուն և գիտես, որ կամքդ՝ այդ լեզուն է,—
Իսկ հիմարը դեռ ափսոսում է. նա ասում է՝ ո՞ւր է իմ կամքը։

XXX
Ասում են՝ վիթխարի հերոս, հանճարեղ է եղել Իսքյանդարը
Շարժել է, խառնել է իրար ազգեր ու ցեղեր Իսքյանդարը.
Բայց գիտե՛ս դու շարժումն ու ընթացքը և գիտես՝ չլիներ թե ընթացքը—
Աշխարհում և մի շյուղ անգամ դժվա՛ր թե շեղեր Իսքյանդարը:

XXXI
Հետևա՛նք ես դու, իմաստո՛ւն,— այս մեկը դու լա՛վ իմացիր
Բայց դո՛ւ էլ ես, դո՛ւ էլ ես ազդում,— այս մեկը դու լա՛վ իմացիր
Դու ուզում ես, որ ազա՞տ լինես.— ուրեմն հասկացի՛ր ճանապարհ
Եվ փոխի՛ր, որ հաստատ գաս տուն,— այս մեկը դու լա՛վ իմացիր։

XXXII
Մի հարուստ է անցնում փողոցով,— ախ, նայե՛ք՝ նա ինչքա՜ն ինքնագոհ է.
Մի ժպիտ կա դեմքին խոցող,— ախ, նայե՛ք՝ նա ինչքա՛ն ինքնագոհ է.
Նա կարո՞ղ է հասկանալ, այդ հիմարը, որ շուրջը ուռճանում է իր մահը
Եվ տեսնել այդ ձեռքը սղոցող,— ախ, նայե՛ք՝ նա ինչքա՛ն ինքնագոհ է։

XXXIII
Մտե՜լ են տոնական դռներից — և դրախտ են կարծել այս տունը.
Սահմանված ձեռքով մի վերին՝ անխա՛խտ են կարծել այս տունը։—
Ետևի դռներից մենք մտանք՝ քանդելով սյուներն ու հիմերը—
Եվ գիտենք՝ ձեռքերով ձեր շինած մի զնդա՛ն է անձև այս տունը։

XXXIV
Մի հարուստ դերվիշ էր եկել, նա ասում էր, թե ցնո՛րք է կյանքը.
Անիմաստ, անգո մի տեսիլ, երկնային մի շնո՛րհք է կյանքը.
Դու շարժե՞լ ես արդյոք բազուկներդ, վաստակե՞լ ես արդյոք ու հոգնել,—
Ուրեմն գիտե՛ս դու անշուշտ, թե ինչո՞վ է, որ նորք է կյանքը։

XXXV
Դու հարուստ չե՛ս եղել երբեք,— դու կյանքում միայն աշխատել ես.
Դու ունես մկանուտ ձեռքեր,— դու կյանքում միայն աշխատել ես,
Դու փոխում ես նյութը, բնությունը, դու գիտես, որ ամե՛ն ինչ փոխվում է.—
Կհնձե՛ս դու մի օր կյանքի բերքը— դու կյանքում միայն աշխատել ես։

XXXVI
Ապրեցիր դու ըմբոստ մի դարում — և ոչինչ քեզ հար չթվաց,
Դու տեսար մոտիկն ու հեռուն — և ոչինչ քեզ հար չթվաց.
Դու տեսար փլուզումն ու զարթնումը, անսասան հիմերի կործանումը—
Եվ, բացի պայքարից, աշխարհում քեզ ոչինչ հար չթվաց։

XXXVII
Դեռ երեկ քո միտքը խավար էր,— իմաստուն ես արդեն հիմա դու.
Դու տեսար վիթխարի այս արարը,— իմաստուն ես արդեն հիմա դու.
Դու տեսար պատմության խոզանոցը, մխացիր ճենճերում դու նրա—
Եվ գիտես, թե ո՛վ է խոհարարը… Իմաստուն ես արդեն հիմա դու:

XXXVIII
Քեզ տրված է կյանքը, որ լինես՛— ու ոչինչ երազ չթվա,
Որ կյանքում քո կյանքը շինես— ու ոչինչ երազ չթվա.
Քեզ գերում է ընթացքը այս տաք, բայց տեսնո՞ւմ ես դու այն, որ գալիս է,
Գալիս է իր գալիքը հինե — ու ոչինչ երազ չթվա։

XXXIX
Աշխատի՛ր, տոկա՛ անդադար, ստեղծի՛ր անդուլ — դա կամուրջ է
Դրանո՛վ ես շինում դու աշխարքը, դրանո՛վ քանդում — դա կամուրջ է.
Դրանով սերմանում ես կյանքեր, մեռնելով՝ հառնում դրանում.
Հուրհուրա խանդո՛վ, իմաստո՛ւն, ու խնդա՛ խնդուն — դա կամուրջ է։

XL
Ընթացի՛ր դու, մա՛րդ, անդադար, որ ոչինչ քեզ երազ չթվա,
Որ լինես անվախճան ու հար — ու ոչինչ քեզ երազ չթվա,
Որ զգաս, շոշափես դու կյանքը՝ մշտախո՛սը դու այդպիսով —
Եվ դառնա աշխարհը՝ աշխարհ — ու ոչինչ քեզ երազ չթվա։

XLI
Ծովափին նստած է մի մարդ.— այդ դո՞ւ ես գուցե, իմաստո՛ւն.
Նայում է ծովին նա հանդարտ.— այդ դո՞ւ ես գուցե, իմաստո՛ւն.
Նա զվարթ ժպտում է ծովին, նա սիրում է հոսուն այդ անհունը—
Բայց ահա հեռանում է անդարձ.— այդ դո՞ւ ես գուցե, իմաստո՛ւն։

XLII
Նա ուզում է գտնել մի կշիռ — ու չափել նրանով ամբողջը,
Ունենալ անխախտ մի հաշիվ — ու չափել նրանով ամբողջը.
Նա սիրում է «հավերժը» միայն, ախ, նայե՛ք՝ նա փնտրում է «կայունը» —
Եվ գտնում է մի… գինու շիշ — ու չափում նրանով ամբողջը։

XLIII
Նա կուզեր, որ ողջը նրան միանգամ ընդմիշտ տրվի,
Որ կյանքի իմաստը հուրհուրան միանգամ ընդմիշտ տրվի.
Դու գիտես, որ ընթա՛ցք է աշխարհը, գոյանում է ու լինում անվերջ—
Եվ գուցե քեզ մահը միայն միանգամ ընդմիշտ տրվի։

XLIV
Ծնվում է, աճում է մի բան յուրաքանչյուր վայրկյան կյանքում.
Մեռնում է, կորչում է մի բան յուրաքանչյուր վայրկյան կյանքում,
Բայց ծնվողը — ծնվում է պայքարով, պայքարո՛վ է մեռնում և մեռնողը,—
Եվ այսպես — կոփվում է ապագան յուրաքանչյուր վայրկյան կյանքում։

 ՄԱՅՐԻԿԻՆ...
https://www.youtube.com/watch?v=eiQJJPq9GPQ&feature=youtu.be

Չարենցի կյանքը..
Մահվան Տեսիլ

.https://www.youtube.com/watch?v=Riq_-IiClug&feature=player_embedded

«Ով Հայ ժողովուրդ, քո միակ փրկութիւնը քո հաւաքական ուժի մէջ է». Եղիշէ Չարենց

                                                            ՊԱՏԳԱՄ 

                                                 

                                                  Նոր լույս ծագեց աշխարհին.

                                                  Ո՞վ այդ արևը բերեց:–

                                                 

                                                   Ահա վոսկյա մի արև՝

                                                   Ճառագումով իր հրե՝

                                                   Այգաբացի պուրպուրե

                                                   Նժույգների վրա հեց՝

                                                   Նոր աշխարհին ու մարդուն

                                                   Հղում ե լույս զվարթուն:

                                                   Նոր աշխարհին ու մարդուն

                                                   Ո՞վ բերեց լույսն այս արթուն:

                                                   Ո՜, ո՞ւմ ձեռքով վառվեց, ո՞ւմ

                                                   Հրակարմիր, հրավարս,

                                                   Ադամանդյա լույսը այս:–

 

                                                   Կքած կյանքի բեռի տակ,

                                                   Խոր գերության ընդերքում,

                                                   Իմաստության մի գետակ

                                                   Հիմարության համերգում –

                                                   Քանի՜ տարի, քանի՜ դար

                                                   Վկայեցիր անհերքում…

 

                                                   Ափերին այն խավարտչին,

                                                   Ուր հայրենիքն եր մեր հին, –

                                                   Չկա՞ր արդյոք գետ մի հորդ,

                                                   Վոր գերության անհաղորդ՝

                                                    Լուրթ՝ հոսելով դարից-դար՝

                                                    Մթության մեջ այն համառ

                                                    Այս այգաբացն եր կրում,

                                                    Հո՜ւր այգաբացն այս հեռու՝

                                                    Հնուց պահած իր ջրում

                                                    Ո՜, ըղձական այս հեռուն…

                                                    Կքած կյանքի բեռի տակ՝

                                                    Վոգի՜ անկոր, հո՜ւր գետակ…

 

                                                     Ահա վառվում ե մեր նոր

                                                     Հաղթանակի լույսը բորբ.

                                                     Լվանում ե նա հիմա

                                                     Վառվող վոգին մեր անմահ,

                                                     Չքնաղ արև՛ն այդ արի,

                                                     Վառված հրով աշխարհի…

                                                     Չկա՜ ուրիշ արև ե՛լ.

                                                     Նա՛ յե միայն, վոր դարեր

                                                     Անմար՝ պիտի արևե՛…

 

                                                     Լույսով վառված սակայն այդ՝

                                                     Նժարներից հիմա մենք

                                                     Հիմարությամբ չթափենք

                                                     Իմաստությունն այն արար. –

                                                     Մեր անցյալի խորամիտ

                                                     Ե՛ջն այն արդար ու ռամիկ՝

                                                     Մեծահանճար ու վարար… [i

http://cultural.am/hy/norutyunner/hodvacner/egishe-charenci-patgamn-ibrev-mezostiqos